هر لحظه که به پایان بازی پرسپولیس و النصر نزدیک‌تر می‌شدیم تعجب هواداران فوتبال بیشتر می‌شد؛ پرسپولیس که برابر الهلال قدرتمند و میزبان با دو مهاجم بازی کرده بود و طی یک نیمه حسابی مجازات شده بود؛ در بازی با النصر به‌رغم میزبانی و غیبت ستاره‌های رقیب، در شرایطی که نیاز مبرمی  به پیروزی داشت با تک مهاجم بازی می‌کرد و عجیب‌تر این‌که انگیزه‌ای هم در بازی این تیم دیده نمی‌شد. انگار بازیکنان سنگین، بی‌روحیه و ناامید بودند. نبود روحیه جنگجویی و جاه‌طلبی در شکل بازی تیم و ساق‌های بازیکنان به وضوح دیده می‌شد. سن بالا، اشباع شدن، تغییرات مکرر ترکیب و خیلی چیزها می‌تواند علت این اتفاق باشد. گاهی پرسپولیس یک بازی را واگذار کرده؛ اما لااقل هوادارانش از شکل بازی تیم‌شان راضی بودند. اما مدت‌ها است این تیم نه خوب نتیجه می‌گیرد؛ نه زیبا بازی می‌کند؛ حتی در خیلی از بازی‌ها از جمله همین رقابت با النصر اگر مهاجمان حریف دقت بیشتری داشتند یا گندوز درون دروازه سرخ‌ها نبود به احتمال زیاد با گل‌های بیشتری بازی را واگذار می‌کردند. اما ریشه این اتفاق در چیست؟ چرا روزگاری پرسپولیس که در نقل و انتقالات محروم بود آن‌چنان پرشور بازی می‌کرد و این روزها حالش خوب نیست؟ آیا فقط رقبای داخلی و خارجی‌اش قوی‌تر شده‌اند یا دلایل این موضوع را باید در تغییر هویت تیمی و سن بالای و انگیزه پایین بازیکنان هم جست‌وجو کرد؟ در این پرونده مروری داریم بر حضور ستاره‌های جوان در پرسپولیس دهه 90 و تاثیری که روی تثبیت ترکیب این تیم داشتند و جای خالی پدیده‌ها و محصولات آکادمی‌ها را هم مرور می‌کنیم.

تیم برانکو ساخته شد نه خریداری!
تیم جسور ، جنگنده  و با ذهنیت  برنده ای  که برانکو ساخت و  تا فینال آسیا رفت  مجموعه ای از بازیکنانی بود که در سن کم به این تیم آمدند
تیم برانکو در لیگ برتر و آسیا حسابی می‌درخشید و چنان بدنه با ثبات و قدرتمندی داشت که بعدها کالدرون و یحیی هم از آن استفاده کردند و زمینه قهرمانی‌های مکرر تیم فراهم شد. اما آیا آن تیم پرستاره خریداری شد یا پرستاره ساخته شد؟ اگر مروری بر تیم برانکو داشته باشیم می‌بینیم که بسیاری از بازیکنانش قبل از برانکو و زمان علی دایی و حتی اوایل حضور خود او از تیم‌های لیگ یکی یا بازیکنان ناشناس تستی جذب می‌شدند. مابقی هم بازیکنان مطرح لیگ برتری نبودند که خریدشان مستلزم هزینه زیاد باشد. خلاصه تیم برانکو ساخته شد نه خریداری. هرچه بود اعتماد به بازیکنان جوان، توجه به ساختار تیمی و ایجاد انگیزه و روحیه تیمی، هویت برنده بودن و اثرگذاری مثبت کادرفنی روی بازیکنانی بود که تجربه نداشتند اما لبریز از انگیزه بودند. همین تصویری که در پایین صفحه مشاهده می‌کنید گویای این ادعا است که تیم با چه میانگین سنی کمی در سال 2017 در لیگ قهرمانان آسیا حاضر شد. مروری بر این نام‌ها داریم و حتی بازیکنانی که در تصویر نیستند.  

احمد نوراللهی| طراح و تخریبی
سن پیوستن به تیم: 21 سال
احمد نوراللهی وقتی از تیم لیگ یکی فولاد یزد به پرسپولیس پیوست فقط 21 سال داشت؛ او در تیم دایی و بعد هم برانکو خیلی زود فیکس شد. احمد حتی در همان سن و سال و درحالی‌که حتی یک فصل کامل تجربه حضور در لیگ برتر را نداشت در آسیا درخشید. باتجربه شدن او حاصل اعتماد کامل کادر فنی به این بازیکن جوان، خوش استایل و کم حاشیه بود که هم می‌توانست تخریبی بازی کند هم طراحی داشته باشد و حتی گل‌زنی هم می‌کرد. این روزها که خط میانی قرمزها با بازیکنان پابه‌سن گذاشته و کم اثری مثل ریگی، رفیعی، سرلک همیشه مصدوم و... پر شده جای خالی او حسابی حس می‌شود.
طارمی| گلزن گمنام
سن پیوستن به تیم: 21 سال
مهدی طارمی بعد از بازی در شاهین، مدتی به‌خاطر مشکل سربازی از سطح اول فوتبال کشور دور شده بود و به‌عنوان بازیکن تستی در اردو پذیرفته شد و جالب این‌که تا اولین دربی که درخشید چندان در فوتبال ما شناخته شده نبود. اعتماد علی دایی از طارمی بازیکنی ساخت که چند ماه بعد از ظهورش در بازی‌های آسیایی با پنالتی چیپ معروفش دروازه النصر را باز کرد و حالا هم که روندش در تیم‌ملی و باشگاه‌های اروپایی را همه می‌دانیم. شاید اگر آن‌روزها دایی هم می‌خواست با نفوذ دلال‌ها تیمش را با یک بازیکن بی‌کیفیت خارجی ببندد امروز طارمی یا در این اندازه‌ها به فوتبال ما معرفی نشده بود یا خیلی دیرتر چهره می‌شد. هرچند نباید این نکته را نادیده گرفت که در فوتبال روز دنیا و با وجود آکادمی‌ها، دیگر حتی بازیکن 21 یا 22 ساله هم پدیده محسوب نمی‌شود و بازیکنانی چون یامال از 16 سالگی تجربه حضور در میادین بزرگ را پیدا می‌کنند.
عالیشاه| کاپیتانی محبوب
سن پیوستن به تیم: 21 سال
عالیشاه هرچند تجربه بازی ملی ندارد اما بازیکن محبوب بین سکوهای سرخ است؛ سال‌هاست بازیکنان زیادی رفتند و آمدند اما او در تیم مانده، با انگیزه بازی کرده، رکورد شکسته و محبوب شده. کاپیتان غیر از یک نیم فصل که به‌خاطر سربازی در تراکتور حضور داشت همیشه در پرسپولیس بوده و حتی در مقاطعی که با سرمربی هم به مشکل خورده بود بی‌حاشیه به کارش ادامه داد تا دوباره فیکس شد. حتی وقتی صحنه اولین گلش در دربی را مرور می‌کنیم می‌فهمیم که چه زمان طولانی او در سطح اول فوتبال ما و پرسپولیس حضور داشته و درخشیده و این روند خوب و مستمر جز با تلاش ممکن نیست. اما به رغم همه این محبوبیت، در همه تیم‌های بزرگ کم کم بازیکنان جوان در تیم‌ها کنار پیشکوستان بازی می‌کنند؛ حرف امروز فوتبال ما این نیست که پرسپولیس باید از امیری که این فصل خیلی مصدوم بوده یا عالیشاه که فرم خوب قبلی را ندارد عبور کند؛ بلکه موضوع این است که اولاً باید فرصت کسب تجربه برای جوان‌ترها فراهم شود و ثانیاً بازیکنان باتجربه برای حضور در لیگی فرسایشی همزمان با لیگ آسیا گزینه مناسبی نیستند و مصدومیت‌های مکرر روند آن‌ها و تیم را خراب می‌کند.
مهدی ترابی| خوش‌تکنیک
سن پیوستن به تیم: 24 سال
شاید در این فهرست مهدی ترابی زمان حضورش در پرسپولیس بیشترین سن را داشته. او به‌عنوان مهره‌ای باتجربه که کاپیتان دوم سایپا هم بود به پرسپولیس آمد و جالب این‌که در همان سن و سال کم بازی و گل ملی هم داشت. او طی چند فصل یکی از دلایل موفقیت‌های مکرر تیم بود؛ بی‌حاشیه، سربه زیر و پابه توپ. امسال سپاهان از الگوی سال‌ها قبل پرسپولیس استفاده کرد و بیشتر بازیکنان جوان و موفق لیگ را به تیمش اضافه کرد. حالا همان‌طور که امثال عالیشاه، ترابی و... سال‌ها در پرسپولیس تداوم داشتند می‌توان امید داشت امثال لیموچی، محبی، حزباوی و... برای سپاهان بازی کنند تا با کمترین تغییر این تیم طی چند سال ثبات و فوتبالی یک‌دست ارائه دهد. برخلاف پرسپولیس که طی سال‌های اخیر الگوی بازی‌هایش به کرات تغییر کرده چون داشته‌های مربیان مدام تفاوت‌های اساسی داشته است.
محسن مسلمان| مهندس بلامنازع
سن پیوستن به تیم: 23 سال
محسن مسلمان در دو مقطع و طی فاصله کوتاهی به پرسپولیس آمد، دفعه اول 23 ساله بود و دفعه بعدی هم 25 ساله، او در هر دو مقطع بسیار موفق بود. علت اصلی حذفش از تیم هم فنی نبود. هرچند بعد از پرسپولیس نتوانست فرم خوبش را حفظ کند. انگار او فقط برای بازی در پرسپولیس ساخته شده بود. جالب است که او درحالی سال‌هاست در فوتبال ما حضور ندارد که تازه 34 ساله شده و دوسال هم از وحید امیری کوچک‌تر است. مسلمان از آن استعدادهایی بود که راحت به‌خاطر رفتار خودش و همین‌طور مدیریت اشتباه حاکم بر باشگاه‌ها آن‌طور که حقش بود ندرخشید و تداوم نداشت. رفقای او طی سال‌ها یعنی پیام صادقیان که 21 سالگی در پرسپولیس چهره شد و احمدزاده که او هم در 21 سالگی از پارسه به پرسپولیس آمد آن‌طور که اوایل فوتبال‌شان درخشش داشتند تداوم نداشتند. اما هرچه بود همه آن‌ها در آن سال‌ها جوان، باطراوت و جاه‌طلب بودند. خود مسلمان در لیگ قهرمانان آسیا پاس‌های شگفت‌انگیز و کلاس جهانی می‌داد و در آخرین فصل حضورش در پرسپولیس هم در شرایطی بهترین پاسور لیگ شد که حدود نیمی از لیگ را به‌خاطر تنبیه انضباطی نیمکت‌نشین بود.
علی علیپور| ماجرای فرار از مدرسه
سن پیوستن به تیم: 19 سال
علیپور که با پرسپولیس آقای گل لیگ شد 19 ساله بود که به پرسپولیس آمد؛ در اولین دربی که تجربه کرد روی پاس زیبای مرحوم هادی نوروزی گلزنی کرد. همان‌جا بود که یک شوخی بین فوتبالی‌ها شکل گرفت که علیپور از مدرسه فرار کرده و در دربی گلزنی کرده است. البته برخلاف طارمی، علیپور آن‌طور که باید نتوانست در پرتغال بدرخشد، در تیم ملی هم لااقل در روزهای اوجش حقش را نگرفت. او این روزها در بازگشت به پرسپولیس عملکرد متوسطی دارد، اما نمی‌توان نادیده گرفت که وقتی تنها 23 سال داشت عنوان آقای گلی را با زدن 19 گل کسب کرد و در همان فصل یعنی سال 97، در مجموع لیگ و بازی‌های آسیایی 26 گل زد که در نوع خودش رکورد جالبی محسوب می‌شود.
بشار رسن| پسر خوب
سن پیوستن به تیم: 20 سال
همه خارجی‌های بی‌کفیتی که فقط روی اعصاب هواداران بودند و بعد هم با شکایت کلی پول گرفتند را فراموش کنید، بشار محبوب‌ترین خارجی قرمزها بود که بی‌حاشیه، حتی بعد از فوت مادرش برای تیم بازی کرد. هرچند خود او هم بهترین فرمش را در پرسپولیس تجربه کرد؛ اما جای خالی او در خط هافبک پرسپولیس که کمابیش فاقد خلاقیت است حس می‌شود. بشار از آن بازیکنانی بود که خیلی به پرسپولیس کمک کرد؛ اما خودش هم با حضور در دو فینال آسیا اعتباری کسب کرد و فیکس تیم ملی کشورش شد. همین موضوع نشان می‌دهد آن روزهای پرسپولیس شاهد چه تیمی بودیم. 
 بیرانوند| مرز باریک محبوبیت
سن پیوستن به تیم: 24 سال
نه تنها در پرسپولیس، بلکه در کلیت فوتبال ما سال‌‌ها است که یک بازیکن تراز اول و خاص به تیم ملی معرفی نشده؛ شاید با ارفاق بتوان مهدی قائدی را تنها بازیکن خوبی که طی 5 سال اخیر در فوتبال ما دیده شده دانست. در همین برهوت بازیکن است که بیرانوند حتی با این‌‌که در سال آخری که در پرسپولیس بود گل‌‌های ناجوری خورد و در تراکتور هم آن بازیکن آماده و متمرکز نیست، اما همچنان فیکس تیم ملی است و حتی به‌‌نظر می‌‌رسد حضورش در تیم ملی باعث شده با برخی از حواشی او مثل فسخش یا ماجرای شیرینی دادنش آن‌‌طور که باید برخورد نشود. اما بیرانوند بهترین دورانش را در همان تیم نصف نیمه برانکو که از نقل و انتقالات محروم بود و فقط 13، 14 بازیکن بزرگ‌سال داشت سپری کرد. جایی که او با عملکرد فوق‌‌العاده‌‌اش به‌‌ویژه مقابل السد و ژاوی حضور قرمزها در فینال آسیا را رقم زد. زمان زیادی از آن سال‌‌ها نگذشته، اما حالا ایستادن یک دروازه‌‌بان 24 ساله در درون دروازه تیم‌‌های بزرگ، ریسک محسوب می‌‌شود چون از بازیکن‌‌سازی، توجه به فوتبال پایه و میدان دادن به آن‌‌ها غافل شدیم.
​​​​​​​صادق محرمی| دریبل دوطرفه
سن پیوستن به تیم: 20 سال
جالب است که بیشتر خاطرات فوتبالی خوبی که از بیشتر نام‌‌هایی که گفتیم داریم برمی‌‌گردد به همان تیم معروف برانکو. شاید غیر از طارمی که بعد از آن هم درخشید؛ بقیه این فهرست بهترین روزها را در همان سن کم تجربه کردند؛ یکی دیگرشان هم صادق محرمی، مدافع راست 20 ساله‌‌ای که از ملوان به پرسپولیس آمد تا رامین رضائیان را نیمکت نشین کند. البته خود رامین هم فقط 24 سال داشت که به پرسپولیس آمد. اما دو فصل بعد توسط محرمی جوان نیمکت نشین شد. محرمی دریبل‌‌های دوطرفه جالبی می‌‌زد و روند مثبتی برایش تصور می‌‌شد. اما او هم نه در رده باشگاهی، نه ملی آن درخشش لازم را نداشت. شاید برانکو فوت کوزه‌‌گری خاصی داشت که توانسته بود از بازیکنانی مثل انصاری که به‌‌عنوان بازیکن تستی در تمرینات آمده بود ملی‌‌پوش بسازد، شجاع خلیل‌‌زاده را بدون اشتباه در ترکیب استفاده کند؛ کنعانی‌‌زادگان را در 26 سالگی تبدیل به مدافعی بی‌‌اشتباه کند و حتی باعث شد سید جلال حسینی در آن سن و سال تیمی یک نفره باشد.